Tiroid Bezi (Glandula Thyroidea) Hastalıkları için

Vücudun en büyük endokrin bezidir. Tiroid bezi, boynun ön alt bölgesinde, larenksin alt ve trakeanın üst önünde, 5.boyun, 1.göğüs omurları hizasında yer alan kalkan veya (kuş)şeklinde bir bezdir. Yaklaşık 25-30 gram ağırlığındadır. Bu bez sağ ve sol olmak üzere iki lobdan oluşur. Önde bu lobları birleştiren parçaya isthmus glandula thyroidea denir. İsthmus parçası 2. 3. ve 4. trachea halkasının önünde bulunur. Damarlardan zengin olan tiroid bezi kahverengi kırmızı renktedir.

Tiroid bezi tarafından tetraiyodotironin de (T4) denilen tiroksin, triiyodotironin (T3), ve kalsitonin hormonları salgılanır.

Tiroid bezinin tiroksin hormonu yapabilmesi için iyodun besinlerle alınması gerekir. Normal miktarda hormon yapabilmek için vücudun haftada 1 mg iyoda ihtiyacı vardır. Vücut bu maddeyi sentezleyemez. Besinlerle alınarak kana geçen iyot tiroid dokusu kesecikleri tarafından tutulur. TSH hormonu bu durumu kolaylaştırır. İyot hücre enzimleri sayesinde serbest iyot hâline dönüşür ve kesecikler içindeki kolloid maddeye girerek orada tirozin moleküllerine bağlanır. Mono ve diiyotlu türevler meydana gelir. Bunlar da triiyodotironin (T3) ve tetraiyodotronin (T4-tiroksin) hormonları oluştururlar. Bunlar iyotlu tiroid hormonlarıdır. T3 ve T4 hormonları kana geçer ve kan proteinlerine bağlanarak taşınır.

Tiroid Bezi Hormonlarının Görevleri

 Vücuttaki metabolik faaliyetleri düzenler. Oksidasyonu hızlandırması nedeniyle oksijenin tüketim ve karbondioksitin üretimi artar. Vücut ısısını düzenler. Solunum hızını artırır.

 Protein sentezini sağlayarak normal büyüme ve gelişmeyi sağlar.

 Yağ dokusundan yağ asitlerini ve yağ asitlerinin hücrelerdeki oksidasyonunu artırır.

 Tiroksin hormonu karaciğerden glikojeni glikoz hâline dönüştürüp kana geçmesini sağlar ve glikojen oluşumunu engeller.

 Çocuklarda fiziksel ve mental gelişimi sağlar.

 Tiroksin böbrek işlevini kolaylaştırır ve idrar miktarını artırır.

 Kalsitonin (tirokalsitonin) hormonu, kanda kalsiyum düzeyi arttığında tiroid bezi folliküllerinden salgılanır. Kandaki kalsiyum seviyesini, düşürücü etki göstererek düzenler. Kalsitonin kandaki kalsiyum seviyesini normale düşürmek için kandaki fazla olan kalsiyumun kemiklerde depolanmasını hızlandırır. Böylece kandaki, kalsiyum seviyesi normale döner. Ayrıca kalsiyumun böbreklerden geri emilmesini engeller ve kalsiyumun idrarla atılımını hızlandırır. Bu durum kanda kalsiyum seviyesi normale dönünceye kadar sürer.

Tiroid bezinin herhangi bir nedenle yetersiz çalışması sonucu tiroksin salgısı azalır, bu duruma hipotiroidizim denir. Hipotiroidizmde; şişmanlık, soğuğa karşı duyarlılık, aşırı uyku hâli, kalbin atım hızında yavaşlama ve zihinsel tembellik görülür.

Yeni doğanda ve çocukluk döneminde tiroid hormonlarının salgılanmaması veya az salgılanması kretenizm denen tablonun ortaya çıkmasına neden olur. Kretenizmde fiziksel ve mental gerilik (cücelik ve zekâ geriliği) birlikte görülür. Erişkinlerde görülen tiroid yetmezliğine ise miks ödem denir. Miks ödem durumunda yorgunluk, deri ve saçlarda kuruluk, yüzde şişlik olur.

Tiroid hormonlarının normalden fazla salgılanmasına hipertiroidizm denir. Bu durum tirotoksikozis (basedow-graves hastalığı) olarak adlandırılır. Hipertiroidizmde; zayıflama kalp atım hızında artma, sinirlilik, ellerde titreme, sıcağa dayanıksızlık, uykusuzluk ve kaslarda güçsüzlük görülür. Hipo yada hipertiroidizme bağlı olarak tiroid bezinin büyümesine guatr denir.

Guatr Hastalıkları: Tiroid bezinin büyümesi sonucu ortaya çıkan ve boynun ortasında, yutkundukça aşağı yukarı hareket eden şişlikle kendini belli eden bu hastalığa guşa veya cedre de denir. Tıp dilindeki adı strumadır. Guatr, özellikle geceleri nefes darlığı yapar. Bazen de rahatsız edici öksürüklere neden olur. İki çeşit guatr vardır.

Basit Guatr: Bu çeşit guatrda tiroid bezi balon gibi şişer. Nedeni alınan iyotun yetersiz olmasıdır. Dağlık bölgelerde oturanlarda, ergenlik yaşlarında ve hamilelerde ve ani depresyon yaşıyanlarda çok görülür.

Yumrulu Guatr: Bu çeşit guatrda, tiroid bezinin iki yanında kabarıklık veya üzüm salkımını andıran şişlikler görülür. Her iki çeşit guatrda da endişelenecek bir durum yoktur. Ancak tedaviye erken başlamak gerekir. Yemeklerde iyotlu tuz kullanmak, deniz yosunu, kaya tuzu, himalaya tuzu, mümkün olduğu kadar çok balık, kuru erik, yumurta, taze fasulye, su teresi, dereotu, maydonoz, pazı, soğan, sarmısak, dut veya dut kurusu, havuç yemek; inek sütü, erik hoşafı ve havuç suyu içmek, mevsiminde çilek çok faydalıdır. Ayrıca kabız olmamaya gayret etmek gerekir.

Lahana, brüksel lahanası,soya, yer fıstığı, mısır, turp, pırasa, kapuska, karnıbahar, fazla patlıcan, fazla brokoli, ıspanak, tüketilmemelidir. Kan gurubu A olanlar sığır eti fazla tüketmemelidir. Sindirimleri sığır etini tam sindiremediğinden Tiroid bezinde katı tıkanmalara sebep olurlar. Bu saydıklarımız Tiroid hastalıklarını artırıcı özelliktedir. Dr. Aidin salih hanım, Ahmet maranki ve bazı şifalı bitkilerin yazarları eserlerinde Tiroidin tedavisinde lahana ve brokoliyle terkipler vermişlerdir. Oysa tecrübelerle de sabittir ki Tiroid hastaları tüketilmemesi gerekli dediklerimizin birini tükettiği gün, hafakan, kalp çarpıntıları, baş ağrıları, uyuşukluk, aşırı halsizlik veya ellerde titreme, ani sinirlenmeler yaşayabilirler. Bu hastalar kendilerini takip edip bu tüketilmemesi gerekli besinleri tükettiklerinde, söylediğimiz durumlar oluşuyorsa onları tüketmekten sakınmalıdırlar. Turp ve brokoli hipotiroite faydalı olabilirler ama hipertiroidi olanların kaçınması lazımdır.

Bu hastalıklara genel reçeteler:

Yukarda da belirttim öncelikle Yemeklerde iyotlu tuz kullanmak, deniz yosunu, kaya tuzu, himalaya tuzu, mümkün olduğu kadar çok balık, kuru erik, yumurta, taze fasulye, su teresi, dereotu, maydonoz, pazı, soğan, sarmısak, dut veya dut kurusu, havuç yemek; inek sütü, erik hoşafı ve havuç suyu içmek, mevsiminde çilek çok faydalıdır. Ayrıca kabız olmamaya gayret etmek gerekir.

Lahana, brüksel lahanası,soya, yer fıstığı, mısır, turp, pırasa, kapuska, karnıbahar, fazla patlıcan, fazla brokoli, ıspanak, şeftali tüketilmemelidir. Kan gurubu A olanlar sığır eti fazla tüketmemelidir. Sindirimleri sığır etini tam sindiremediğinden Tiroid bezinde katı tıkanmalara sebep olurlar.

Süte bir diş sarımsak katarak ara ara tüketmek ve devam etmek faydalıdır. Yine balla su teresi veya tere tohumu yemek çok faydalıdır.

Yemeklerde salatalarda gerek sair zamanlarda bol bol dere otu tüketmek gerekir dere otunun bu hastalığa çok faydası vardır.

Nane, papatya çaylarıda guatra faydalıdır. Havuç suyu, kırmızı pancarın suyu ve elma suyunun karıştırılarak içilmesi faydalıdır.

Meşe dalı kabuğu 1 avuç toz haline gelinceye kadar dövülür. Bu tozla guatırın üzeri ovulur. Aynı işlem hergün tekrarlanır.

Hipotiroidizm için ayrıca sarı kantoron çayı, meyankökü, zencefil, karahindiba çaylarıda çok faydalıdır.

Hakiki ceviz yağını tiroid bölgenize her gece sürerek streç film ile kapatın.20 gün kesintisiz uygulayarak işleme bir hafta ara verin ve tekrar 20 gün uygulayın. Bu uygulamayı ise üç ay boyunca tekrarlayın

Havalı yosun, mineotu, bozotu ve sıracaotu kullanmakta faydalıdır.

Bu hastalıkta belli aralıkta 2 seans hacamat yaptırmak faydalıdır. Veya sülük tuttururlur.

Manevi reçeteler:

Bu duayı fatiha suresiyle beraber boğaz hastalarına ilaç olarak kullandığı gıdalara okuyarak uygularlarsa faydalıdır.

Bismillahirrahmanirrahim Fe kulu henien meri en vela havle vela guvvete illabillahil aliyyül azim.

Yine Rabbimizin Ya Azim, Ya Mubdi, Ya Nafi gibi isimlerini zikretmekte faydalıdır. Bol bol Tesbih (Sübhanallah) cümlesiyle başlayan her türlü tesbih dualarını okumak çok faydalıdır.hkerrar Tıbbı nebevi ve islam tıbbında hastalıkları tedavi usül ve kaideleri c.1-2